TRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUĞU
Travma bireyde yoğun korku, dehşet ve çaresizlik duygularına yol açan, bireyin veya yakının ölümü veya yaralanma tehdidinin olduğu bununla birlikte kişinin isteği dışında gerçekleşen ve engellenemeyen bir durumla karşılaşmasıdır.
Travma olarak nitelendirilen olaylara baktığımızda ise deprem, sel ve yangın gibi doğal afetler; insan eliyle gerçekleştirilen yani savaş, terör, fiziksel olarak yaralanma ve cinsel istismar gibi olaylar; iş ve trafik kazaları, ölümcül ve ciddi rahatsızlıklar ve ani ölüm gibi olayların kişlerdee ciddi travmatik bir etkiye sahip olduğunu söyleyebiliriz.
Travma Sonrası Stres Bozukluğu Belirtileri
- Kişide olayın yaşandığı ve konuşulduğu yerden kaçınma davranışları görülebilir.
- Kişinin aklına flashback dediğimiz beklenmedik şekilde travmayı hatırlatıcı zihinsel görüntüler ve sesler gelebilir. Örneğin savaşa maruz kalmış birinin sonrasında zihnine ceset görüntülerinin gelmesi veya deprem mağduru birinin ise sonrasında zihninde yardım çığlıkları duyması gibi.
- Travmaya bağlı olarak birtakım bedensel duyumlar hissedebilir. Kalp çarpıntısı, titreme, sarsılma ve baş dönmesi gibi.
Travma Sonrası Stres Bozukluğu Kimlerde Görülür ?
Olayın travma olarak deneyimlenmesi biraz da bireyin kişilik yapısına, daha öncesinde travma yaşayıp yaşamadığına, ruhsal rahatsızlıklara sahip olup olmadığına bağlıdır. Özellikle rezilyans yani duygusal dayanıklılık seviyesine ve olumsuz olaylara karşı duyarlılık seviyesine bağlıdır. Kadınlar erkeklere oranla daha fazla risk altındadır. Suç oranlarının yüksek olduğu yerlerde yaşayanlar; itfaiye memurları, polisler ve askerler de riskli meslek gruplarındandır. Bazı toplumlarda travma sonrası stres bozukluğu daha fazla görülebilir. Savaş ve terörün olduğu, kadın haklarının öncelikli olmadığı toplumlarda mağdur olan kişi haklarını aramaktan kaçınabilir veya arasa bile yeterli hukuki ve sosyal desteği göremeyebilir. Bu durum kişide mevcut olan çaresizlik ve umutsuzluk duygularını daha da artırabilir böylece travmanın etkisi ve süresi de artabilir.
Travma Sonrası Stres Bozukluğu Yaşayan Kişiler Ne Yapabilir ?
Travma yaşan kişi beni ve yaşadıklarımı anlamazlar diyerek etrafındaki insanlara güvenmezler ve yaşadıklarını, duygu ve düşüncelerini paylaşmaktan kaçınabilirler. Halbuki depresyon ve travma sonrası stres bozukluğu gibi ruhsal rahatsızlıklar değişmek ve iyileşmek için insanlarla bir arada olmayı gerektirebilir. Dolayısıyla sizler de buna benzer durumlar yaşadıysanız çevrenizde güvenebileceğiniz ve desteğini görebileceğinize inandığınız kişilerle olaya dair duygu ve düşüncelerinizi paylaşmaktan çekinmeyin. Maalesef bazı ruhsal yaralar zamanla iyileşmeyebilir. Böyle durumlarda bir uzmandan psikolojik destek almak daha iyi olabilir.